Örnek 57 (-)
 Oyun
sonunda aletleri daha işlek olan tarafın üstünlüğünü gösteren bu
örnek 1913 Havana Ustalar Turnuvası'nda oynanan Capablanca-Kupchik oyunundan alınmıştır. Oyunun
tamamı ve notlar turnuva kitabında bulunabilir. Yukarıdaki durumda beyazın tek üstünlüğü
açık sütunu tutmuş olması ve hamlenin kendisinde bulunmasıdır ki bu da girişimi sağlar. Vezir kanadındaki
piyonların birbirine bağlı olması gibi ufak bir üstünlüğü daha vardır. Siyahın
a7 piyonu ise ayrılmış bir piyondur. Geçen oyun sonunda olduğu gibi burada da takip edilecek doğru yol
kaleleri ileri sürüp bunlardan hiç olmazsa bir tanesini tahtanın bir tarafına kolayca nakledecek
durumda bulundurmak ve bu suretle hasmın kalelerinin serbestçe hareketlerine engel olmaktır. Genel teoride
bunun anlamı şudur. Rakibi yormaya devam ediniz; onu ağır taşları ile piyonlarını korumaya zorlayınız.
Eğer zayıf bir noktası varsa onu daha fazla zayıflatmaya çalışınız ya da başka tarafta diğer bir zayıflık
çıkarınız. Bu suretle rakibin durumu er geç bozulmaya mahkumdur. Eğer rakibin takviye edebileceği bir
zayıflığı varsa başka yerde bir zayıflık yaratmaya çalışınız. Diyagramdaki durumdan itibaren oyun şöyle
devam eder:1.Ke4 Kfe8 Beyazın manevrasını tekrarlıyor ve açık hattı kontrol etmesine engel olmak istiyor. 2.Kae1 Ke6 3.K1e3 Kce8 4.Şf1 Şf8 Siyahlar beyazın taarruz etmeye karar vereceği noktaya yakın bulundurmak amacı ile şahı tahtanın merkezine getirmek istiyor. Bu hamle bu gibi oyun sonlarında şahın, tahtanın ortasında bulunması bakımından doğrudur. Fakat siyah beyazın izlerini takip etmekten başka bir şey yapmamaktadır. Daha iyi bir şey tavsiye etmek de güçtür. Eğer 4. ... d5 5. Kg4+ ve sonra da Şe2 hamlesi siyahı fena bir durumda bırakır. Eğer ... f5 5. Kd4 Kxe3? 6. fxe3 Kxe3 7. Şf2 K7 8. Ka4 ve beyaz a7 piyonunu kazanarak vezir kanadından fazla bir piyon elde eder. Siyahın şah kanadındaki üç piyonu beyazın iki piyonu ile tutabilir. 5.Şe2 Şe7 6.Ka4 Ka8 Okuyucu, siyahın aynı manevra ile geçen oyun sonundaki duruma benzer bir duruma sürüklendiğine dikkat etmelidir. 7.Ka5 Bu hamlede birçok amaçlar gizlidir. İki hamle sürülebilecek tek piyon olan d7 piyonundan başka siyahın bütün diğer piyonları yerinde mıhlanmıştır. Bu hamle ile özellikle siyah f6 piyonun ilerlemesine engel olunuyor ve beyaz f3 piyonunu f4 ve f5 karelerine sürmekle tehdit ediyor. Bu tehdit siyahı d5 oynamaya zorlamaktadır ki, sebebi birazdan görüleceği gibi, beyazın istediği de budur. 7...d5 8.c4 Şd6 Bu hamle zorunludur. Piyonu kurtarmak için yapılacak diğer bir hamle dxc4 hamlesidir ki bu da siyah piyonları izole eder ve zayıflatır. Eğer 8. ... d4 9. Ke4 Şd6 10. b4! Ke5 11. Ka6 ve siyahın oyunu ümitsizdir. 9.c5+ Şd7 10.d4 f5 Bu hamle Kh6 tehdidi ile beyazları kaleleri değişmeye zorladığından kuvvetli görünüyor; fakat gerçekte bir şey sağlamamaktadır. Siyahın en iyi şansı Kg8 oynamaktı. 11.Kxe6 fxe6 12.f4 Buraya kadar beyazın oyunu kusursuzdu. Fakat son hamle zayıftır. Siyahın a7 veya c7 piyonlarından birini almak için Ka6 hamlesi daha iyi idi. 12...Şc8 13.Şd2 Tekrar fena bir hamle. 13. Ka3 hamlesi yapılmalı idi: Çünkü eğer 13. ... Kb8 14. b3 Şb7 15. b4 Şa8 16. Kb3. beyazın kazanma şansı çok iyi idi ve hatta kanaatimce oyun kazanılmış olurdu. 13...Şb7 Siyah biricik fırsatı kaçırıyor, Kb8 hamlesi oyunu beraberliğe götürdü. 14.Ka3 Kg8 15.Kh3 Kg7 16.Şe2 Şa6 17.Kh6 Ke7 18.Şd3 Şb7 Şah ile geri dönüp e6 piyonunu korumak ve bu suretle kalesini serbestletmek istiyor. Fakat bu faydasız ve sadece beyazın biraz ilerdeki zayıf oyunu siyaha beraberlik şansı vermiştir. 19.h4 Şc8 20.Kh5 Siyahın açık sütunu kontrol etmesine engel olmak için. 20...Şd7 21.Kg5 Kf7 22.Şc3 Şc8 Siyahın açık sütunu kontrol etmesine engel olmak için. 23.Şb4 Kf6 24.Şa5 Şb7 25.a4 a6 26.h5 Kh6 Siyahlar için beklemekten başka yapacak bir şey yoktu. Yapılan hamle beyaz kaleyi, bağlıyorsa da bu sadece bir hamle içindir. 27.b4 Kf6 Siyahın yapabileceği diğer bir hamle Şa7 olup buna karşı beyaz Kg7 ve hatta b5 oynayabilirdi. 28.b5 Siyaha mücadele imkanını veren zayıf bir hamle. Bu oyun sonunda da birçok oyuncuların yaptığı gibi durumun güç olduğu ve özenli oynamak gerektiği zaman beyaz en iyi hamleleri yapmakta, fakat durumu üstünleştiği zaman eski özeni göstermemektedir. Tabiatiyle bu şekilde oyundan sonuç beklenemez. Doğru hamle 28. Kg7 idi. 28...axb5 29.axb5 Kf8 30.Kg7 Ka8+ 31.Şb4 cxb5 32.Şxb5 Ka2 33.c6+ Şb8 34.Kxh7 Kb2+ 35.Şa5 Ka2+ 36.Şb4 Kxf2 Bu hamle ile siyahlar son beraberlik fırsatını elden kaçırıyor. Kb2+ ile beyazlar devamlı şahdan kurtulmak için Şc3 oynamaya zorlanarak herhalde beraberlik sağlayabilirdi. Yalnız şunu da söylemek isterim ki rakibim o zaman çok genç ve tecrübesiz bir oyuncu idi ve bundan dolayı ettiği mücadele takdire değer. 37.Ke7 Kxf4 Kb2+ ve sonra Kh2 daha iyi idi. 38.h6 Kxd4+ 39.Şb5 Kd1 40.h7 Kb1+ 41.Şc5 Kc1+ 42.Şd4 Kd1+ 43.Şe5 Ke1+ 44.Şf6 Kh1 45.Ke8+ Şa7 46.h8=V Kxh8 47.Kxh8 Şb6 48.Şxe6 Şxc6 49.Şxf5 Şc5 50.Şe5 Bu olayın sonu zayıf hamleler yapmanın ne kadar kolay olduğunu; ustaların oyunlarında bile sık sık hata yapıldığını ve fırsatların kaçırıldığını gösteriyor. Anlıyoruz ki büyük bir alet üstünlüğü olmadıkça iyi bir durumda bile bir oyuncu ne kadar kuvvetli olursa olsun dikkatini bir hamle bile gevşetmemelidir. |