Archive For The “Satranç Hakkında” Category
Umut SAYMAN (Türkiye)
Olimpiya Dünyası (Azerbaycan), 2015
#4 Beyaz oynar dört hamlede mat eder 5+1
Umut Sayman’ın çok hamlede mat kurgulama konusundaki ilk çalışması başarı ile sonuçlanarak Azerbaycan’ın Olimpiya Dünyası gazetesinde yayınlandı.
Rex Solus, ideal mat ve model mat temalarının şık bir anahtar hamleyle harmanlandığı problem aynı zamanda bir minyatür olma özelliğine de sahip.
Problemin çözümü şu şekilde :
1. Ab5! bekleme
1. … Şd5 2. Şc3 bekleme
2. … Şc6 3. Aa7+
3. … Şd5 4. Ke5# (Ideal Mat)
1. … Şxb5 2. Ke6 bekleme
2. … Şa5 3. Şc4 bekleme
3. … Şa4 4. Ka6# (Model Mat)
Umut Sayman (Manisa / Türkiye)
e4 e5 magazine – 32 (Romanya), 2015
#2 Beyaz oynar iki hamlede mat eder 5+7
Roman satranç dergisi e4 e5 magazine, 32.sayısında Türk Kurgucu Umut SAYMAN’ın bir kurgumatına yer vermiştir.
Meredith formundaki kurgu siyah taşların yolunun kesmesini konu alan Novotny-Grimshaw temasıyla hazırlanmış ve şık bir anahtar hamle ile harmanlanmıştır.
Kurgunun çözümü şu şekildedir :
1. Ae6! [2. Ad7, Axc6#]
1…Kxe6, Ae7, Fg2 2. Ad7#
1…Af8,Fxe6 2. Axc6#
1…Axe5 2. Kg8#
Umut Sayman (Manisa / Turecko)
Pat A Mat – 92 (Slovenya), 2015
#2 Beyaz oynar iki hamlede mat eder 6+5
Slovenya’nın 31 yıllık köklü kurgu dergisi Pat a Mat’ın 92. sayısında Türk Kurgucu Umut Sayman‘ın bir kurgu matı yayınlandı.
Sayman Zagarıuyko ve Salazar temalarıyla harmanladığı meredith çalışmasını şu sözlerle anlatıyor:
Slovak Pat a Mat dergisinde yayınlanan iki hamlelik meredith kurgu matımın iki teknik özelliği var bu özellikler günümüz #2 kurguculuğunun temelini oluşturan dönüşümlü matlar konusundaki iki temadır. Bu problemde Salazar ve Zagaruyko temaları mevcuttur.
Öncelikle problemin çözümünü inceleyelim.
Yanıltma :
1. Şf4?
1. … exd5 2. Ve3#
1. … Kxd5 2. Vd3#
1. … e5+!
1. Af2?
1. … exd5 2. Vf4#
1. … e5 2. Vd3#
1. … Şxd5!
Çözüm:
1. Vf4!
1. … exd5 2. Af2#
1. … e5, Şd3 2. Vd2#
1. … Şxd5 2. Af6#
Çözümde iki yanıltma varyantı bulunduğunu görüyorsunuz. Bu yanıltma varyantlarında sadece tek bir savunma olmalıdır.
Şimdi şu varyantları inceleyelim:
1.Af2 ? (A) exd5 (a) 2.Vf4# (B)
1.Vf4! (B) exd5 (a) 2.Af2# (A)
Burada Af2(A) ve Vf4(B) ile isimlendirilmiştir. Burada anahtar ve mat hamleleri değiştiğinde matın gerçekleştiğini görüyorsunuz bu Salazar temasıdır. Bu tema yanıltmaları kuvvetlendiren ve kurguyu daha da zorlaştıran bir metottur.
Kurgudaki diğer bir tema ise Zagaruyko temasıdır. Burada savunma için yapılan bir hamleye karşı en az üç deneme bulunmalıdır. Bu kurguda;
1. Şf4?
1. … exd5 2. Ve3#
1. Af2?
1. … exd5 2. Vf4#
1. Vf4!
1. … exd5 2. Af2#
varyantlarını incelediğimizde 1…exd5‘e karşı üç farklı şekilde ancak tek çözümle mat yapıldığını görmekteyiz. Bu dönüşüm teması da zagaruyko temasıdır ve matın daha zor görülmesini sağlamaktadır.
Umut Sayman’ı bu başarılı çalışmasından ötürü kutluyoruz.
Amerikan satranç ustası Arthur W. Dake, Nisan 1937 tarihinde Milwaukee’de gerçekleşmiş olduğu simultane gösteride inanılmaz bir şekilde kaybetmişti.
Dake mat olduktan sonra “Yüzüm kızardı mı? diye sorar.
İçkiyi ve afyonu yasaklamasıyla ünlü Dördüncü Murat, Hekimbaşı Emir Çelebi ile satranç oynamayı çok severdi. Afyon bağımlısı olan Hekimbaşı’nın padişah ile arasını bozmak isteyen meslektaşları Emir Çelebi’yi Dördüncü Murat’a ihbar ettiler.
Dördüncü Murat, satranç oynamaya davet ettiği Hekimbaşı’yı korkutarak elbisesinde sakladığı bir torba afyonu çıkarttırdı ve “Sultanım hepsini yutarsam ölürüm” demesine aldırmadan hepsini yutturdu. Yanından ayrılıp panzehir almasın diye de üst üste üç kez satranç oynamaya zorladı ve Hekimbaşı afyon zehirlemesi sonucu öldü. Hamleler yazılmadığı için oyunları kimin kazandığı bugün bilinmiyor ama Emir Çelebi’nin son hamlesi Dördüncü Murat’ın ölümüne neden oldu. Çünkü Hekimbaşı, padişahın hastalığı için hazırladığı ilacı yok etti ve bu ilaçtan da başka kimsede yoktu. Dördüncü Murat da bir süre sonra öldü. Hastalığı sirozdu. Herkese yasakladığı içkiyi kendisi de sürekli olarak ve ölçüsüne dikkat etmeden içiyordu.
Satranç hakkında yazılmış en eski kitaplardan biri Şemsettin Muhammed İbni Mahmut Amulî‘nin Nefais-el Fünun Fi Arayis el-uyun‘dur. Yazar satrancın tarifini şöyle yapar: Satranç, oyunların şahı, şahların oyunudur. Bu kitaptaki hikayelerden birini özetleyelim.
Abbasî halifesi ünlü Harun-ür-Reşid karısı Zübeyde ile iddialı satranç maçları yapardı. Oyunun şartı “Yenilen yenenin her istediğini yapacak!” Oyunu kazanan halife karısından çırıl çıplak rakkaselerle oynamasını istedi. Gerçi Zübeyde sözünde durdu ama halifeye de çok sinirlendi. Günlerden bir gün Zübeyde‘nin şansı yaver gidip oyunu kazanınca saray mutfağındaki çok çirkin bir cariye ile bir gece geçirmesini istedi. Harun yalvardı yakardı ama Zübeyde, istediğinden vazgeçmedi.
Gel zaman git zaman Harun öldü. Yerine oğlu veliaht Emin halife oldu. Fakat çirkin cariyeden olan çocuk Memun kardeşine baş kaldırarak onu ve annesi Zübeyde‘yi mağlûp etti ve iktidarı ele geçirdi. Zübeyde, ona şöyle seslendi: Babandan bir oyun kazandım. Sonunda nüfuzumu kaybettim. Sen satranç mahsulüsün. Satrancı sev ve ona çalış!
Böylece satranç tarihin akışını değiştirdi.
Steinitz çok nüktedan bir insan olduğundan satranç gibi şakacılığı da hayatının sonuna kadar elden bırakmamıştır. İşte bunu gösteren küçük bir hikâye.
Steinitz çok yaşlanmış olduğundan artık korkulacak bir rakip olmaktan çıkmıştı. Buna rağmen iştirâk ettiği bir turnuvada çok güzel bir oyun kazanır ve kendisini “Yaşa arslan” diye tebrik edenlere şu cevabı verir “Belki, ben yaşlı bir arslanım fakat biri parmağını ağzıma koyarsa onu ısırabilirim.”
Mühim turnuvalardan birine iştirâk ettiğinde organizatörlerden biri, Steinitz’e “turnuvada diğer oyunculara nazaran ne gibi avantajları olduğunu” sorar. Biran düşünen Steinitz şöyle cevap verir
“Benden başka diğer bütün oyuncular, Steinitz’le oynamak mecburiyetindedirler.
Birçok meşhur satranç üstatları, henüz iyice tanınmadan “cüz’i miktarlar” için satranç oynamak mecburiyetinde kalmışlardır. Dünya şampiyonlarından Steinitz de buna istisna olmamıştır. Kendisinin en iyi müşterilerinden biri Viyana’lı bir banker olan Gustave Epstein’di. Banker Steinitz’le oynayabilmek için hiçbir fedakâlıktan kaçınmıyordu.
Oynadıkları oyunlardan biri esnasında. Steinitz müşkül bir pozisyona düşer, durumu incelemek için biraz fazla vakit sarfeder. Rakibi dergal atılır “Oho! Daha bekliyecek miyiz?” Steinitz hamlesini yapar, kısa bir zamanda durumu düzelir ve rakibi müşkül duruma düşer. Bu sefer, onun uzun uzun düşündüğünü göre Steinitz “Oho!” der “Daha bekliyecek miyiz?” Bunun üzerine banker başını hırsla kaldırır ve “Beyim” der “Kimler olduğumuzu unutmayın” ve kendi ehemmiyetini belirtmek için “Ben” der “Banker Epstein’im”. Bu sözlere canı sıkılan Steinitz ayağa fırlar ve hışımla “Borsada siz Epstein’siniz ve ben Steinitz’im” diye bağırır. “Fakat satrançta ben Epstein’im siz Steinitz!”
Modern satranca büyük katkıları olan ve abartılı olduğu kadar hassas bir mizaca sahip olan Aaron Nimzoviç, bir turnuvaya sadece bir şartla katılacağını beyan eder; maç esnasında sigara içilmezde.
Bogoljubov, Nimzoviç’le olan maçı esnasında masaya geldiğinde masanın üstüne kocaman bir sigara koydu.
Nimzoviç’in benzi attı ve masadan ayrılarak turnuva organizasyonuna durumu bildirmek için gitti. Organizasyon “fakat sigara içmiyor ki” yanıtını verdiler. Nimzoviç ise “Tehdit onun gerçekleşmesinden çok daha tehlikelidir” dedi.
Nimzoviç’in bu kadar stresli olmasının sebebi Capablanca ve Alekhine zamanında yeterince güçlü görünememesidir.