Nimzo-Hint, turnuvalarda bir çok 1.d4 açan oyuncuyu tedirgin eden bir savunma ve bunda da Nimzo Hint’in esnek bir savunma olması ve birçok savunmaya göre siyahla daha fazla kazanç şansı sağlaması etkili faktörler. Satranç turnuvalarındaki maçları izlerken bir çok Türk oyuncunun 1.d4 Af6 2.c4 e6 dan sonra 3.Af3 hamlesiyle Nimzo-Hint’ten kaçındığını görmekteyim. Oysa Kramnik, Kasparov, Karpov ve Gurevich’in beyazla 3.Ac3 hamlesini tercih ettiğini gördüğümde ve maçlarını incelediğimde beyaza da iyi oyun verdiğini anlıyorum. Umarım bu yazı ve birazdan inceleyeceğimiz Kasparov-Timman Linares 1993 maçı 3. Af3 oynayan satranç oyuncularına yeni bir bakış açısı sunmuş olur.
Başlangıç konumu
Kasparov
Timman
Linares
1993
Analiz : Basargan,Uguray
1.d41…Nf62.c42…e63.Nc33…Bb4Siyah …Fb4 hamlesiyle beyaz kareler için mücadeleye devam ediyor ve gerektiğinde …d5 ile, gerektiğinde …d6,…e5 ile, gerektiğinde de …b6,…Fb7 ile merkez savasını sürdürmek istiyor. Bazı konumlarda ise …Fxc3 bxc3 sonrası olusan vezir kanadı zayıflıklarına yönelik plan da kuruluyor. Bu açıdan bakıldığında siyahın bir çok alternatifi var ve bu yüzden birçok iyi oyuncunun repertuarı arasında.4.Qc2Beyaz, vezir kanadındaki piyon yapısının bozulmasını istemiyor ve a3 ile fil çiftini almak istiyor. Tek dezavantaj gelisimde biraz geri kalınması. Ancak büyükustaların maçlarını incelediğimizde eğer Beyaz gelisimini tamamlayıp dengeyi sağlarsa oyunsonuna avantajlı giriyor ki bu, Gurevich gibi birçok pozisyonel oyuncunun ve oyunsonu iyi olan ustaların bu varyantı tercih etme nedenini gösteriyor.4…O-OSiyahın en esnek hamlesi. Merkez konumunu belli etmeden gelisime devam ediyor.5.a35…Bxc3+6.Qxc36…b6Siyah pozisyonel olarak beyaz kareler için mücadeleyi uzaktan sürdürüyor. Bence önemli bir alternatif …b5 idi. Kıvanç Haznedaroğlu gibi taktik anlayısı gelismis birçok büyükustanın maçlarını incelediğimizde bu varyantı oynadığını ve iyi sonuçlar aldığını görmekteyiz. Siyah gelisimde önde olması nedeniyle oyunu açmak ve beyaz karelerde üstünlüğü ele geçirmek istiyor ki 7.cb5 c6 dan sonra c dikeyinin de açılmasıyla iyi karsı oyun çıkaracağını ümit ediyor. Umarım baska bir kösede bu varyanttan da bahsederiz.7.Bg57…Bb78.f3Beyazın en popüler ve en hırslı hamlesi. Beyaz basitçe 9.e4 ile merkezi almak istiyor. Gelisimini tamamladıktan sonra hem merkezdeki üstünlüğü hem de fil çifti üstünlüğü ile iyi bir konum elde etmeyi düsünüyor.8…h6Siyah merkez mücadelesini …d5 ile devam ettirmek istiyor; çünkü …d6, …e5 fikri beyaz vezirin c3 te olması nedeniyle daha güç. Bu durumda siyah biliyor ki beyaz gelisimini tamamlarsa sahip olduğu merkez ve fil çifti üstünlüğü ile iyi konumda kalacak. Bu yüzden gerektiğinde …g5 oynayabilmek için simdiden beyaz fili tehdit ediyor.9.Bh49…d510.e310…Nbd7Bir diğer alternatif 10…Ke8 idi. Siyah 10…c5 in dc5 ile karsılanacağını bildiği için …Abd7 gelisimi sürdüren en mantıklı hamle.11.cxd5Beyaz Fd3, Ae2 ve 0-0 oynayarak gelisimini tamamlamak istiyor; ancak 11.Fd3 dxc4 12.Fxc4 Kc8 ve 13…c5 sonrası siyahın karsı oyunu hemen geliyor. Beyaz simdi oyunu açarak siyaha iki seçenek sundu. Siyah ya 11…Axd5 12.Fxd8 Axc3 13.Fh4 Ad5 14. Ff2 ile beyazın fil çiftine karsı oyunsonunda mücadele etmeye çalısacak ki böyle konumlar Gurevich gibi birçok oyunsonu üstadının beyazla tercih edeceği konumlardır. Timman burada Kasparov’a karsı diğer hamleyi seçiyor, ancak olaylar hiç de onun istediği gibi gitmiyor.11…exd512.Bd312…Re813.Ne213…c5Timman belki 11…exd5’in e dikeyinden iyi karsı oyun sağlayacağını düsündü; ancak 13.Ae2 sonrası beyazın 0-0 yapmasına bir hamle kaldı. Simdi 13…Kxe3 yanıtı 14.Fxf6! Axf6 15.Fh7+ den dolayı mümkün değil. Bu yüzden …c5 ve … Kc8 ile siyah oyunu açmak istiyor, ama gelisimini tamamlamak üzere olan Kasparov etkili hamleleriyle tüm karsıoyunu önlüyor.14.O-O14…Rc815.Qd215…Qe716.Bf2Beyaz gelisimini tamamladı ve taslarının uyum içinde yerlestiğini görüyoruz. Simdi …c4 hamlesi merkezdeki baskıyı azaltır ve beyaza e4 sürmesi planı ile merkezde ve sah kanadında karsı oyun sağlar. …cxd4’ten sonra ise beyaz isterse atla alarak …d5 izole piyonuna oynar, isterse exd4 kırarak siyahın beyaz filinin etkinliğini sınırlar ki her seferinde fil çifti avantajıyla beraber iyi oyun sağlar.16…Bc6Bu hamleyle siyahın iyi bir planı olmadığını ve taslarını daha uygun yerlere koyarak beyazı karsılamaya çalıstığını görüyoruz. Alternatifler:16…Nb817.Rfe117…cxd418.exd418…Ba619.Bf519…Rcd820.Nc320…Qf821.Bh4 ±16…cxd417.exd417…Ne4 ?!18.fxe418…dxe419.Bb519…e320.Bxe320…Qxe3+21.Qxe321…Rxe322.Bxd722…Rxe223.Bxc823…Rxg2+24.Kh124…Ba824…Be425.Rfe1 !24…Bd525.Rf5 !25.d5 !!25…Bxd526.Rfd126…Bf327.Rd327…Bc628.Rc328…Ba829.h4 ! +−17.Nc317…Nf818.Rfe118…Ne619.Bh4Beyaz, aletlerini daha iyi mevzilere konumlandırdı. Artık siyahın merkezde gerilimi sonlandırması beyazın iyi konumlanmıs tasları neticesinde uygun görünmüyor ve Kasparov merkez gerginliğini kendisine avantaj sağlayasıya kadar sürdürmeyi planlıyor. Yavas yavas beyazın gelisimde siyahı yakaladıgını ve hemen sonrasında baskıyı arttırdıgını görüyoruz. Siyah ise iyi bir plan bulamıyor ve beyazın hamlelerine göre cevap veriyor.19…Ng520.Bf520…Bd721.Bc221…Bc622.Rad122…Qe623.Qf2Beyaz ve siyahın tüm taslarını birbiriyle kıyaslayın. Artık sadece beyaza uygun zamanda oyunu açmak kalıyor.23…Rcd824.h3Beyazın tehdidi 25.Fxg5 hxg5 26.Vg3 ile piyonu kazanmak ki …g4 hamlesini engellemek için h3 oynuyor.24…Ngh725.dxc5Beyaz artık zamanında kapalı olmasını istediği merkezde de yarma hareketi yaparak üstünlüğünü arttırıyor.25…bxc526.e4 !26…dxe426…d427.e527…dxc328.Rxd828…Rxd829.exf6 +−27.Rxd827…Rxd828.Qxc5Beyaz oyunun geri kalanında açmaza aldığı e piyonu sayesinde üstünlüğünü maddi avantaja dönüstürüyor.28…Ng529.Bxg529…hxg530.Qxg530…Qc431.fxe431…Qd4+32.Qe332…Qxe3+33.Rxe333…Rd234.Re234…Rxe235.Nxe235…Nxe436.Bxe436…Bxe437.Kf2Beyaz oyunsonunda da agresif hareket etmek zorunda. Bu yüzden Kasparov vezir kanadında geçer piyon olusturmadan önce sah kanadında piyon yapısını da belirliyor ki her iki kanattaki tehditler oyunu kazandırsın. Bu açıdan bu oyunsonunu incelemek iki zayıflık prensibinin gerçeklestiğini görmek açısından cidden etkileyici…37…Kf838.g338…Ke739.Ke339…Bc640.h440…Bd741.Kf441…Kd642.g442…f643.h5Beyaz piyonların siyah fille aynı renge yerlestiğini görmek sasırtıcı. Ancak Kasparov atı f5 e yerlesmek istiyor ki g7 deki zayıflık siyah sahı sah kanadına baglayacak çünkü hafif tasların kırısımı beyazın vezir kanadında piyon üstünlüğü olması nedeniyle mümkün değildir.43…Ke744.Nd444…Kf745.b445…Ba446.Nf546…g647.Nd6+47…Kg748.Nc848…a649.Nd649…Bd1 ?Bu hamle mükemmel bir kombinezondan dolayı kaybediyor, ancak siyahın oyunu kurtarması mümkün değildi. Alternatifler:49…Kh650.Ne450…gxh551.gxh551…Kxh552.Nxf6+52…Kg653.Ke553…Kf754.Nd5 +−49…Bd750.Ne450…f551.Nc551…Bc852.h6+ !52…Kxh653.g5+53…Kg754.a4 +−49…Bc650.Ne450…g5+51.Kf351…Kh652.Ke352…f553.gxf553…Kxh554.Nd654…Kh655.Nf7+55…Kh556.Ne5 +−50.Ne8+50…Kf751.Nxf6 !!51…Kxf652.g5+52…Kf753.h6Beyaz atı feda ederek h6 da geçer piyon yarattı ve siyah sahı sah kanadında bağladı. Beyaz sah vezir kanadına giderek geçer piyon yaratacak, fili kazanacak ve sah kanadına giderek oyunu kazanacak. Tek kelimeyle mükemmel!!1–0